در آستانه چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در مسقط، استیو ویتکاف، نماینده آمریکا، با تأکید بر لزوم توقف کامل غنی‌سازی در ایران، خواستار برچیدن تاسیسات غنی‌سازی ایران از جمله نطنز و فردو شد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در واکنش، تأکید کرد که ایران از «حقوق هسته‌ای» خود عقب‌نشینی نخواهد کرد.
این مذاکرات که به دلیل مسائل لجستیکی از رم به مسقط منتقل شده، قرار است امروز، یکشنبه ۲۱ اردیبهشت، با میانجی‌گری عمان برگزار شود.
شبکه خبری سی‌ان‌ان گزارش می‌دهد که تیم فنی، که بر جزئیات توافق از جمله رفع تحریم‌ها تمرکز دارد، در این نشست حضور نخواهد داشت.
به نوشته سی‌ان‌ان، انتظار می‌رود مذاکرات روز یکشنبه تنها در سطح عالی برگزار شود، که نشان می‌دهد دو طرف قصد دارند درباره یک چارچوب کلی برای پیشبرد مذاکرات گفت‌وگو کنند.
ایران و آمریکا تاکنون سه دور مذاکره با میانجی‌گری عمان برگزار کرده‌اند؛ دو بار در مسقط و یک بار در رم. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، پیش از آغاز دور چهارم مذاکرات به عربستان و قطر سفر کرده است.
ایران در حال حاضر اورانیوم را تا حدود ۶۰ درصد غنی می‌کند، در حالی که طبق برجام این میزان نباید از ۳.۶۵ درصد فراتر رود.
مواضع رسانه‌ای متضاد عراقچی و ویتکاف
وزیر خارجه ایران می‌گوید اگر هدف ایالات متحده از مذاکرات، محروم کردن تهران از «حقوق هسته‌ای‌اش» باشد، جمهوری اسلامی از «هیچ‌یک از حقوق» خود عقب‌نشینی نخواهد کرد.
عباس عراقچی که برای دیدار و گفت‌وگو با همتای قطری خود به دوحه سفر کرده است، روز شنبه ۲۰ اردیبهشت گفت تهران به گفت‌وگوهای خود با آمریکا «با حسن‌نیت» ادامه می‌دهد و اگر هدف مذاکرات ابراز اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد، «توافق کاملاً در دسترس است».
او در ادامه اما تأکید کرد «اما اگر هدف محروم کردن ایران از حقوق هسته‌ای خود و دیگر درخواست‌های غیرواقعی و غیرمنطقی باشد، باید به صراحت بگویم که جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه، از هیچ یک از حقوق» خود عقب نخواهد نشست.
اظهارات عباس عراقچی واکنش به سخنان استیو ویتکاف، فرستادۀ ویژۀ رئیس‌جمهور ایالات متحده، است که شامگاه جمعه تأکید کرد غنی‌سازی اورانیوم در ایران «خط قرمز» است و تأسیساتی که در ایران قابلیت غنی‌سازی دارند، باید برچیده شوند.
او همچنین گفت اگر مذاکرات سازنده نباشد، ادامه پیدا نخواهد کرد.
وزیر خارجه ایران در دوحه همچنین بار دیگر گفت که تهران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست «و اصولاً سلاح‌های کشتار جمعی هیچ جایگاهی در دکترین امنیتی ایران ندارند».
این در حالی است که استیو ویتکاف در مصاحبه‌ای که در رسانۀ دست‌راستی برایتبارت منتشر شد، گفته بود مقامات ایران گفته‌اند «بمب نمی‌خواهند. اگر این طور فکر می‌کنند، پس تأسیسات غنی‌سازی آن‌ها باید برچیده شود».
عراقچی اما در اظهارات خود در دوحه با تکرار این‌که جمهوری اسلامی ایران «دستیابی و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را حرام دانسته»، تصریح کرد که تهران «همزمان بر حق خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به شمول غنی‌سازی اصرار دارد».
بیشتر در این باره: ویتکاف: خط قرمز ما غنی‌سازی است و نطنز، فردو و اصفهان باید برچیده شونددونالد ترامپ از آغاز دور دوم ریاست جمهوری خود بارها هشدار داده است که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و یکی از دو گزینه توافق یا اقدام نظامی در برابر مقامات ایران است و ترجیح او گزینه توافق است.
علاوه بر بالا گرفتن اظهارات تقابلی طرف‌های مذاکره‌کننده، دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا در حالی قرار است روز یکشنبه برگزار شود که ویتکاف گفته است فکر نمی‌کند مذاکرات قبلی «سازنده» بوده باشد «زیرا باید به تفاهم‌های خاصی با آن‌ها می‌رسیدیم.»
استیو ویتکاف در عین حال ابراز امیدواری کرده به این‌که طرف‌های ایرانی در این دور از مذاکرات سازنده باشند و گفته است: «اگر آن‌ها روز یکشنبه سازنده نباشند، مذاکرات ادامه پیدا نخواهد کرد و ما باید مسیر متفاوتی را در پیش بگیریم.»
دونالد ترامپ، در تازه‌ترین اظهارنظر در مورد برنامۀ هسته‌ای جمهوری اسلامی و مذاکرات با ایران، گفت توافقی «قوی و قابل راستی‌آزمایی» را با تهران ترجیح می‌دهد که «در آن عملاً این تجهیزات [سانتریفیوژها] را نابود کنیم».
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، نیز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت در یک مصاحبه با اشاره به سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم گفت: «بسیار ترجیح می‌دهم توافقی قوی و قابل راستی‌آزمایی باشد که در آن عملاً این تجهیزات را نابود کنیم. یا آن‌ها [سانتریفیوژها] را منفجر کنیم یا از تسلیحات هسته‌ای خلع‌شان کنیم. تنها دو گزینه وجود دارد؛ نابودی با ملایمت یا با خشونت.»
آقای ترامپ اردیبهشت ۱۳۹۷ در دورۀ اول ریاست‌جمهوری خود خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و ایران پس از آن برخی تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل این توافق را کنار گذاشت و سطح غنی‌سازی اورانیوم را تا ۶۰ درصد، نزدیک به سطح نظامی، افزایش داد.
گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که میزان ذخایر اورانیوم ایران در سال‌های اخیر به سطحی رسیده که در صورت غنی‌سازی ۹۰ درصدی، برای ساخت شش بمب اتمی کفایت می‌کند.
برنامۀ سفر عباس عراقچی به دوحه و عربستان در قالب «گفت‌وگوهای ایرانی - عربی» در حالی است که دونالد ترامپ قرار است روز دوشنبه رهسپار عربستان سعودی و سپس قطر و امارات شود و استیو ویتکاف نیز پس از مذاکرات با ایران در مسقط، به او خواهد پیوست.
بیشتر در این باره: دونالد ترامپ: تهران فقط دو گزینه دارد؛ نابودی سانتریفیوژها با ملایمت یا با خشونت